Project "Duikboot"

Opgesteld door Frans Beckers en Walter Cloots

Het project-thema

Duikboot (NL) = Tauchboot (DE) = Submersible (EN)

DUIKBOOT is de naam van een databank over Duitse duikboten tijdens WO2.
In deze databank zijn gegevens en feiten te vinden omtrent bestelling, kiellegging, tewaterlating, indienstneming en bijzondere gebeurtenissen tijdens het operationele leven van de boten (incl. operaties tijdens de Spaanse burgeroorlog), hun verlies of hun einde.

Wat is het?

DUIKBOOT is een databank, d.w.z. dat dit project alleen gegevens bevat: geen portretten of foto’s, geen kleurrijke zeekaarten, geen tekeningen en ook geen uitgeschreven verhalen. Alleen gegevens.

Waarom noemt het project “DUIKBOOT”?

Omdat de auteurs van de databank 2 Vlamingen zijn, en in het Vlaamse landsdeel van België spreekt men Vlaams (officieel heet de taal “Nederlands“”). Onze (en nu ook Uw) databank noemt sinds lang DUIKBOOT, het Nederlandse woord voor Tauchboot/submersible, en omdat het kind bij het Historischen MarineArchiv (HMA) een naam moest hebben, werd eenvoudig de oorspronkelijke NL-naam behouden.

Een woordje over de auteurs

Zoals hiervoor aangehaald zijn we twee Belgen.
Rond 1975 werd onze interesse voor het onderwerp een echte vrijetijdsactiviteit. Wij zijn geen profi’s, geen afgestudeerde historici, maar begeesterde amateurs.
Frans Beckers was een (strenge maar rechtvaardige) politiecommissaris in een grootstad en
Walter Cloots een elektromechanieker, die voor zijn dagelijks brood het magazijnbeheer bij een grote telecom-operator verzorgde.
Duits en Engels zijn vreemde talen voor ons, maar we wedden dat Nederlands ook een vreemde taal is voor 95% van de HMA-gebruikers/lezers…

DUIKBOOT in het HMA

Midden 2011 – met dank aan Thomas WEIS (aka “TW”) als een vriendelijke en ondersteunende bemiddelaar – werd contact gelegd met Thorsten REICH (aka “t-geronimo”) om DUIKBOOT aan het HMA aan te bieden als mogelijk project.
Tot 8 juni 2012, de dag dat DUIKBOOT met destijds bijna 67.000 records (*) toegankelijk werd voor HMA gebruikers, besteedde de technische afdeling van het HMA bijna een jaar van zijn vrije tijd om de zoek- en filterfuncties te programmeren die schuil gaan achter het zoekformulier.
(*) Het huidige aantal records staat bovenaan, net onder de datum van de laatste bijwerking: een stille getuige dat de database leeft en doorlopend wordt uitgebreid.
De wijze waarop de databank wordt aangeboden (met de vele zoekmogelijkheden) danken we aan de technische afdeling van het HMA.

Waarom “NOG EEN” Internet-site met U-boot-gegevens?

Er zijn toch al, in willekeurige volgorde, bijvoorbeeld :
- Deutsches U-Boot-Museum ;
- www.uboat.net ;
- www.uboatarchive.net ;
- Uboats in the Bahamas ;
- …
Juist. En we willen de andere presentaties over het onderwerp geen concurrentie aandoen en ze ook niet kopiëren.
We willen „onze“ databank ook niet voortdurend vergelijken met gegevens die door anderen worden gebracht. We gaan uit van onze eigen opzoekingen en analyses, zonder echter kritiek op dat wat we brengen bij voorbaat af te wijzen.

Ja, maar waarom dan toch nog een bijkomende website over het onderwerp?
Omdat onze databank, via zoekcriteria, DOORZOCHT kan worden naar vele verschillende gegevens:
- deels door ingave van vrije tekst (commandanten, tekstvelden met bijkomende uitleg over gebeurtenissen);
- deels door zoekvelden met lijsten die aangeven naar wat in het betrokken databankveld (gebeurtenissen, U-bootgroepen) kan worden gezocht;
- of door een combinatie van beide mogelijkheden.

Bronnen

Tenzij gegevens komen uit radioberichten (“TF” – “FT”) geeft de databank de gebruikte bron(nen) niet weer.
Dat desondanks verzocht werd correcte aanduidingen te maken willen we aan de hand van enkele voorbeelden verduidelijken.

De gegevens omtrent de Spaanse Burgeroorlog komen hoofdzakelijk uit het Bundesarchiv-Militärarchiv (kort: BA-MA; Freiburg i.Br, Duitsland), documenten RM20/895; /897; /899; /904; /905; /1222; /1223; /1247; /1249; /1251; /1252; /1253; /1257; /1259; /1260; /1262: /1312; /1316; /1389; /1439; en /1440.

Gegevens met betrekking op de Commandanten berusten vooral op de „Ranglisten der deutschen Reichs- und -Kriegsmarine“ (jaargangen 1918, 1925 en 1926, 1929 tot en met 1932, en 1935 tot en met 1944 ), de KTB’s van de boten en van hun commando’s, een WASt-lijst en gebruik van 40+ boeken met voorop “Die deutsche Kriegsmarine 1939-1945” van W.Lohmann en H.H.Hildebrand.

Hier dient ook verwezen naar het HMA-project Deutsche Crewlisten im 2. Weltkrieg alsook naar de veelvuldige en vrijgevige hulp die werd ontvangen van Fernando Almeida.

Alle KTB’s (zowel van individuele U-boten als van commando’s) die op microfilm te bekomen zijn bij de U.S. National Archives and Records Administration (NARA), Microfilm Publication T1022, finding aid No.2 “Records relating to U-Boat Warfare, 1939-1945”, 1985, http://www.archives.gov/research/guide-fed-records/groups/242.html werden aangekocht en benut. Wanneer ze niet leesbaar waren, dan werden de microfilmen aangevuld met kopiën van de betrokken bladzijden uit de (papieren) KTB’s die worden bewaard in het BA-MA.

Vele van de door de geallieerden meegeschreven en ontcijferde radioberichten (reeksen ZTPG, ZTPGM, ZTPGR en ZTPGU) zijn beschikbaar, bijvoorbeeld bij de U.K. National Archives (Kew, Richmond, U.K. – voorheen noemde dit archief „Public Record Office“), Record Groups DEFE3 en HW18. Al deze radioberichten werden als microfilmkopie aangeschaft en verwerkt. De catalogus van de U.K. National Archives is online te consulteren: http://www.nationalarchives.gov.uk/catalogue/default.asp?j=1. Als U wil weten welke documenten wij voor DUIKBOOT reeds bekeken en benut hebben, kijk dan eens in:

Hebben we gelezen dat auteur x in zijn/haar boek andere gegevens over het onderwerp brengt dan onze databank?
Misschien niet, maar op het tijdstip dat dit wordt geschreven (juni 2012) hebben we toegang tot een kleine marine-bibliotheek met volgende boeken:
Wat daarin staat over het onderwerp U-boten werd gelezen en benut.

Bestsellers, ook al zijn er aanvullingen en correcties sinds hun publicatie, blijven
“Axis submarine successes” van Prof. Dr. Jürgen Rohwer (verder gezet als HMA-project „ASS – Axis Submarine Successes“ door T.Weis) en
“German U-Boat losses during World war II” van Dr. Axel Niestlé.
Wil U meer weten over de technische kant van het thema, kijk dan eens in de boeken van Eberhard Rößler.

Als hulpmiddel bij de studie van geallieerd bronnenmateriaal (de geallieerden gebruikten geografische coördinaten in hun rapporten), werden bij het BA-MA en bij de Bibliothek für Zeitgeschichte (kort: BfZ, Stuttgart, Duitsland) alle beschikbare kwadraatkaarten bestudeerd, geanalyseerd en werd er daarmee een omrekeningsprogramma gemaakt dat toelaat posities op een kwadraatkaart om te rekenen in breedte- en lengtegraden, én omgekeerd.
Hierna een lijst die aangeeft welke kwadraten (minstens gedeeltelijk) op welke kaarten te vinden zijn:   Kaarten die beschikbaar zijn in het BA-MA werden met een “+” gemarkeerd in de lijst.
Gouden tip: het marine-archief van de Bibliothek für Zeitgeschichte (leiding: Dhr.T.Weis) is een echte schatkamer met veel wetens- en bekijkenswaardiges, ook over het U-boot thema.

Ook op het internet staan vandaag omrekeningsprogramma’s, bvb. http://www.navalgrid.com

Wat vooraf gaat geeft U een klein idee welke bronnen gebruikt werden – en worden! – bij het opstellen van onze databank.

Naast geschreven bronnen is er ook een uitwisseling van gegevens en ideeën met anderen die aanverwante thema’s bestuderen.
Onze Canadese vriend, Eric Zimmerman, verricht zelf sinds vele jaren opzoekingswerk naar operationele details in verband met de U-boot geschiedenis en bezorgt ons regelmatig bijdragen voor DUIKBOOT, vooral op het gebied van U-boot aanvallen op schepen en ASW aanvallen op U-boten, in het bijzonder dergelijke aanvallen uitgevoerd door vliegtuigen.. Eric was met Norman Franks auteur van “U-boat versus aircraft” (ISBN 1-902304-02-0, uitgegeven 1998).

Een andere vriend, David Sibley, overleed vroegtijdig in mei 2014. Ook hij verdient hier te worden vermeld. David’s opzoekingswerk was vooral gericht op het lot van geallieerde/Britse koopvaardijschepen die werden beschadigd of tot zinken gebracht door U-boten, en dan vooral het lot van de (overlevende) bemanningsleden. David’s hulp maakte het ons dikwijls mogelijk de geallieerde kijk op feiten te vergelijken met de visie op diezelfde feiten als weergegeven in de KTB’s.

Enkele van de zwakke punten van DUIKBOOT

- De informatie over flotiljes is beperkt;
- Gegevens over de periodes dat een U-boot niet op zee was (maar in een haven of een scheepswerf) ontbreekt;
- Ontbrekende tijdsaanduidingen genereren fouten bij een sortering naar datum en tijd van de databank;
- De velden FEIT en REFERENTIE bevatten uitsluitend tekst in het Nederlands;
- …?…
Als er vooruitgang wordt geboekt in het wegwerken van zwakke punten, zal dit worden meegedeeld via HMA’s forum.

Gebruik van de databank en talen

Het aangeboden zoekformulier met de bijhorende beschrijvingen geeft de lezer reeds een idee naar wat hij/zij kan zoeken. Wil U de zoekmogelijkheden volledig benutten dan loont het zeker de moeite om de “Toelichting bij de databank” te lezen:
Deze toelichting is zo opgesteld dat ze zowel in het NL, DE als EN te lezen is.
Als het zoekformulier u niet toelaat te zoeken naar …?..., plaats dan een melding in het forum en we kijken of we kunnen helpen.

Omdat de keuze van de taal waaraan de gebruiker de voorkeur geeft (DE, EN of NL) bepaald in welke taal hij/zij het zoekformulier en de beschrijvingen ziet en/of kiezen kan, en omdat in de velden FEIT en REFERENTIE toch veel afkortingen staan (die in 3 talen verduidelijkt worden in de “Toelichting bij de databank” (zie hiervoor voor een link naar de toelichting) zou de databank - die in het NL werd opgebouwd – toch reeds in zijn huidige vorm begrijpbaar moeten zijn voor gebruikers met een kennis van het DE, EN en/of NL.

Misschien zullen in de toekomst FEIT en REFERENTIE ook aangeboden worden in alle drie de talen.

Forum Marinearchiv

Veel plezier bij het gebruik van DUIKBOOT in het HMA, en bij voorbaat dank voor Uw vragen en meldingen in het forum (FMA), forum waar U Uw aanvullingen, verbeteringen en opmerkingen kan meedelen.

Het eerste veld in het resultaat van een opzoeking in DUIKBOOT is een voor elke lijn in de databank uniek ID-nummer. A.u.b., A.U.B., verwijs naar dit nummer in Uw forum-bijdragen.
Als hulpmiddel kunt U op het ID-nummer bij het begin van een lijn klikken. Dan wordt er in het FMA, in de rubriek „Deutsche Kriegsmarine – U-Boote“, automatisch een nieuw thema geopend en dit krijgt meteen het betrokken ID-nummer als onderwerp. Enige beperking: U moet een geregistreerd forum-lid zijn.

Naar het Forum Marinearchiv
Indien we in het forum niet deelnemen aan door u gestelde vragen en/of meldingen omtrent het thema dan betekent dat zeker NIET dat we er niet in geïnteresseerd zijn, maar alleen dat we eenvoudigweg niet in staat zijn alle forum-bijdragen op te volgen.

Hartelijke groeten uit België,
Frans & Walter (forum-naam: ARANTALES, de Spaanse, middeleeuwse naam voor Herentals linnen bestemd voor de export)

Datum Bootnr. Feit op af Sorteren